TOT EN MET MAANDAG 10 APRIL. De tentoonstelling Vrouwenpalet 1900 - 1950 laat het vooruitstrevende werk van vierentwintig Nederlandse vrouwelijke kunstenaars zien, die in de eerste helft van de vorige eeuw leven en werken in de voorhoede van de moderne kunst. Ruim honderd werken van onder andere Charley Toorop, Lou Loeber, Else Berg, Jacoba van Heemskerck en Charlotte van Pallandt komen samen in de Kunsthal. De kunstenaars delen naast het vrouw zijn hun talent, ambitie en drang naar vernieuwing. De tentoonstelling belicht niet alleen hun werk maar ook hun levens en keuzes en laat zien welke kansen en obstakels zij op hun pad tegenkomen.
De tentoonstelling plaatst het werk van deze kunstenaars in de context van de tijd en laat zien met welke (on)mogelijkheden ze te maken hebben in een door mannen gedomineerde kunstwereld. Vrouwen krijgen pas vanaf 1871 toegang tot kunstacademies en het zal daarna nog vijfentwintig jaar duren voordat zij naar naaktmodel mogen schilderen. Ondanks de beperkingen weten veel vrouwen hun plek te veroveren tussen mannelijke kunstenaars. Zo is Charlotte van Pallandt een van de eerste vrouwelijke kunstenaars die zich richt op de beeldhouwkunst en wordt ze vandaag de dag gezien als een van de belangrijkste Nederlandse beeldhouwers van de twintigste eeuw. En is Lotti van der Gaag een volwaardig lid van de cobrabeweging, al wordt dit pas jaren later erkend.
Afwijken van de norm
De kunstenaars in Vrouwenpalet maken onderdeel uit van de Nederlandse avant-garde en richten zich op experimentele, nieuwe stromingen zoals het expressionisme, kubisme en cobra. Ze breken met hun werk en professionele carrière met het heersende idee dat vrouwen enkel als hobby ‘lieflijke’ onderwerpen kunnen schilderen, zoals landschappen en stillevens. Zo bestaan de schilderijen van Jacoba van Heemskerk en Pau Wijnman uit kleurrijke, abstracte vormen, waarin de zichtbare werkelijkheid bijna is verdwenen. En ook de krachtige gebeeldhouwde koppen van Charlotte van Pallandt en de sculpturen van Lotti van der Gaag - gekenmerkt door opengewerkte vormen en voorzien van fantasienamen - laten zien dat de kunstenaars van de norm afwijken. Aandacht voor sociale misstanden is bij veel van deze kunstenaars een terugkerend thema. Zo leggen Charley Toorop en Anneke van der Feer in hun werk het harde arbeidersbestaan vast, en staat bij Nola Hatterman het zelfbewustzijn en de emancipatie van Zwarte mensen centraal.
Vrijheid
Veel van de kunstenaars uit de tentoonstelling reizen naar het buitenland - waaronder Parijs - waar ze meer vrijheid ervaren dan in Nederland. Ze doen hier nieuwe contacten op en er is meer ruimte voor het experimenteren met nieuwe stijlen. Het professionele kunstenaarschap is voor veel vrouwen echter lastig met het gezinsleven te combineren. Ze zijn genoodzaakt scherpe keuzes te maken als het gaat om relaties en veel van hen blijven daarom bewust ongehuwd, kinderloos of kiezen ervoor om te scheiden. “Het is altijd weer dat: strijd tusschen vrijen en werken. Samen gaat haast niet”, aldus Charley Toorop.
Samenwerking
Eerder dit jaar toonden Museum de Wieger in Deurne en Museum Dr8888 in Drachten aan de hand van een dubbeltentoonstelling om de beurt een selectie van de werken in Vrouwenpalet, waarna de tentoonstelling voor het eerst in zijn geheel in Kunsthal Rotterdam te zien zal zijn.
Press
Zie ook
