Het kleine dorpje Hallstatt in Oostenrijk is Insta-famous. Voor corona overspoelen jaarlijks miljoenen toeristen het plaatsje, voornamelijk afkomstig uit Azië. Gewapend met smartphones, tablets, drones en selfiesticks komen ze allen voor dezelfde fotogenieke plaatjes van het Alpengehucht. Ingeklemd tussen besneeuwde bergen en een glinsterend meer ziet het dorpje eruit als een sprookje. Kunsthal Rotterdam toont foto’s die Hans Wilschut (1966) er van 2018 tot 2020 maakt. Hij raakt gefascineerd door wat de aantrekkingskracht van Hallstatt teweeg brengt: van overlast tot inkomsten. Door het gerucht dat Arendelle uit de Disneyfilm Frozen is gebaseerd op het 780 inwoners tellende dorp is het massatoerisme dan al flink aangezweld. Wilschut fotografeert het pittoreske dorp, dat uit zijn voegen barst tot en met de coronapandemie in 2020 die het toerisme lam legt, en de straten teruggeeft aan de lokale bevolking.
Het project van Hans Wilschut brengt het grote contrast in beeld, van toeristen met rolkoffers die je bijna kunt horen ratelen over de kasseien, tot een volledig stilgelegde coronawereld. Op muur vullend of juist klein formaat en in videoloops komen ze in de Kunsthal voorbij: toeristen die zich verdringen bij hét uitzichtplatform over het meer, tegenover lege straten. De lange rijen voor de Salz-souvenir shop - het gebied is beroemd om zijn zoutwinning – versus uitgestorven plekken waar rood-wit lint iets van de coronamaatregelen verraadt. De impact van luid pratende toeristen die iets te nieuwsgierig door de ramen turen of in privétuinen op bankjes gaan zitten, is voelbaar in de korte film die Wilschut maakt. Smalle straten, drukbevolkt met mensen die hem in een niet-aflatende stroom tegemoet komen, zijn doorsneden met dronebeelden van het charmante Hallstatt. Vanaf maart 2020 is van drukte geen sprake meer. De overlast is weg, maar de inkomsten ook.
Fotograaf Hans Wilschut
Hans Wilschut (Ridderkerk, 1966) is autodidact. Na een korte opleiding aan de Willem de Kooning Academie start hij zijn carrière als schilder. Inmiddels legt hij zich al ruim twintig jaar toe op fotografie. Urbane landschappen zijn dikwijls zijn onderwerp. Met grote aandacht voor het perspectief en zowel bij dag als ’s nachts legt hij metropolen vast. Hij doet veel vooronderzoek, en maakt gebruik van hoogwerkers om totale vrijheid in zijn composities en de juiste standpunten te bereiken. Wilschut werkt op groot formaat, de fotowerken die rijk zijn aan details voelen haast als schilderijen. In de urbane stillevens onderzoekt hij thema’s als globalisering, migratie en verstedelijking. Hij brengt de impact van menselijk gedrag in beeld, normaal gesproken zonder de mens zelf te fotograferen. Bij zijn project over Hallstatt verruimt Wilschut zijn blik en richt hij zijn lens ook op de gedragingen van de enorme stroom toeristen. Onder meer Nederlands Fotomuseum Rotterdam, Musee d’Elysee Lausanne, Museum Boijmans Van Beuningen, Fries Museum en recentelijk Rijksmuseum Amsterdam hebben werk van Wilschut in hun collecties.
Hallstatt
Tot de jaren zestig van de vorige eeuw is Hallstatt alleen bereikbaar per boot. Het toerisme komt op gang nadat een weg is aangelegd. De populariteit van de bestemming stijgt voor het eerst als het Salzkammergut, waar Hallstatt in ligt in 1997 tot werelderfgoed wordt uitgeroepen. En niet voor niets. Al vanaf de bronstijd wordt er zout gewonnen, een waardevol handelsgoed dat voor enorme welvaart zorgt in het dorp. De fotowerken van Wilschut laten zien dat veel Aziaten het ‘Oostenrijkse Arendelle’ bezoeken. Daaronder zijn niet alleen Frozen fans. Door de Zuid-Koreaanse tv-serie Spring Waltz komt de eerste toeristenstroom op gang in 2006; de serie is gedeeltelijk in Hallstatt opgenomen. In 2012, één jaar voordat Frozen uitkomt, bouwt een Chinees mijnbouwbedrijf in de provincie Guangdong een levensgrote replica van Hallstatt. Het 850 miljoen euro kostende imitatiedorp is een populaire vakantiebestemming in China en leidt tot toerisme naar het echte Hallstatt. Als Hallstatt uiteindelijk met Frozen geassocieerd wordt, groeit het dorp uit tot een ware toeristenmagneet.
Pers
