Vanaf zaterdag 29 april presenteert Kunsthal Rotterdam de meest bekende projecten van Haus-Rucker-Co, een uitbundig en rebels collectief van architecten en kunstenaars uit Wenen. In de tentoonstelling Mind Expanders staat een selectie werken uit 1967 - 1972 centraal, een periode waarin het collectief hun meest kenmerkende en vernieuwende architecturale projecten ontwikkelt. Verbeelding, experiment en het loslaten van conventies spelen de hoofdrol in hun nog altijd zeer actuele werk. Te zien is onder meer Balloon for 2, een transparant pvc-membraan dat is opgeblazen tot een grote luchtbel, Environmental Transformers, Mind Expander II en films waaronder Yellow Heart en Food City I, waarin een eetbare stadsmaquette wordt gebouwd. Hoogtepunt in de tentoonstelling vormt de interactieve en legendarische installatie Giant Billiard, die voor het eerst in Nederland te zien is.
Het tot de verbeelding sprekende Giant Billiard (1970) - te betreden door eenieder groter dan 1.20 meter - vult een groot deel van HAL 2. Op het witte luchtkussen van 14 bij 14 meter met daarop drie reusachtige vinyl opblaasballen ben je welkom om te spelen, stuiteren, klimmen en dansen. Op het verende oppervlak ben je onderdeel van een compleet ongereguleerde omgeving, zonder vastgestelde spelregels en omgangsvormen. Een bal van drie meter doorsnede komt met hoge snelheid op je afrollen. Wat doe je? Spring je voor je leven, laat je je omverrollen of geef je de bal door aan iemand anders? Met het spel dat gespeeld wordt, roept Haus-Rucker-Co vragen op over hoe onze fysieke omgeving de manier beïnvloedt waarop we met elkaar omgaan.
Geestverruimende happenings
De initiatiefnemers achter het in 1967 opgerichte Haus-Rucker-Co zijn architecten Laurids Ortner en Günter Zamp Kelp en kunstenaar Klaus Pinter, in 1972 uitgebreid met Manfred Ortner. In de jaren 1960, net als nu een tijd van grote maatschappelijke veranderingen, reageert Haus-Rucker-Co op het groeiende gevoel van vervreemding in de consumptiemaatschappij en de toenemende verstedelijking en luchtvervuiling. Het collectief wil traditionele opvattingen over ruimte uitdagen, machtshiërarchieën doorbreken en utopische stedelijke ruimten creëren, vol schone lucht en een sterk gemeenschapsgevoel.
De projecten, vaak als happening ingezet, werken bij voorkeur geestverruimend en doorbreken het conventionele denken. Door de gebruikelijke waarneming van de fysieke werkelijkheid te verstoren, neemt het bewustzijn van onze omgeving toe: dat is het drijvende concept achter het werk van Haus-Rucker-Co. In hun performance Food City I (1971) nodigen ze een menigte burgers uit om een eetbaar stadslandschap te verorberen. Ze creëren doorzichtige bubbels, zoals Balloon for 2 (1967) waarin twee mensen aan de gevel van een hoog gebouw balanceren. En met hun Mind Expanders laten ze de drager van futuristische maskers de wereld in geheel nieuwe kleuren en vormen zien.
Alles is architectuur
Speciaal voor de tentoonstelling maakt vormgever Yvo Zijlstra samen met cameraman Henk Leurink en geluidskunstenaar Charly van Rest het videowerk HRC Environment Transformer Simulator (2023), waarin filmbeeld van de directe omgeving van de Kunsthal wordt gemanipuleerd. De bubbels en helmen van Haus-Rucker-Co zijn inmiddels te kwetsbaar om bezoekers in te laten plaatsnemen of op te laten zetten, maar met filters, beeldsoftware en soundscapes wordt getracht de bezoekers iets van het ontregelende, psychedelische effect van hun projecten mee te geven. Daarnaast is op origineel beeld- en filmmateriaal in de tentoonstelling te zien hoe Haus-Rucker-Co de optische en akoestische waarneming van de dragers van hun werken prikkelt en manipuleert. Een matras, helm, plastic bubbel of voedsel: voor Haus-Rucker-Co is alles architectuur!
Pers
