Het verbeelden van de geboorte van Jezus door middel van een kerststal vormt al eeuwenlang een geliefde traditie. Bijna honderd kerststallen en kerstgroepen uit de verzameling van Jo en Maria Smits komen deze winter samen in de Kunsthal. De tentoonstelling Midden in de Winternacht presenteert bijzondere exemplaren uit hun uitgebreide collectie, variërend van klassieke voorbeelden in hout en porselein tot vernieuwende ontwerpen van 3D-geprint plastic tot Playmobil en Swarovski-kristal. De tentoonstelling laat zien hoe de tijdloze kerststal steeds opnieuw wordt geïnterpreteerd en vormgegeven.
De kerststallen en groepen – waarin Jezus wordt omringd door Maria en Jozef, en vaak ook herders, de drie wijzen en een bonte stoet aan dieren – komen van over de hele wereld. Zo vind je in de Kunsthal een Tsjechische kerstgroep, waarbij de figuren uit maisbladeren zijn gemaakt, en een Peruaanse groep met vrolijk beschilderde schoentjes. Een Thaise kerstgroep valt op door figuren in zijdeachtige, kleurrijke gewaden die doen denken aan traditionele Thaise klederdracht. De verzameling toont ook een opvallende verscheidenheid in grootte – de kleinste stal is slechts vier millimeter groot – en materiaal: je vindt een porseleinen kerstgroep in origami-stijl, een Delfts blauw tafereel met kamelen, een speelse opstelling van rubberen eendjes en zelfs een groep die volledig uit stro is gemaakt.
Geliefde traditie
De kerststaltraditie vindt haar oorsprong in 1223, toen Franciscus van Assisi in het Italiaanse Greccio de eerste levensechte kerststal liet opvoeren. Met deze levende voorstelling wilde hij het kerstverhaal dichterbij brengen voor mensen die niet konden lezen. Door de eeuwen heen evolueerde de traditie van grote opvoeringen in kerken en op pleinen naar een stalletje bij mensen thuis, waarmee gezinnen het kerstverhaal op hun eigen manier kunnen beleven.
De verzameling
Jo en Maria Smits zijn jarenlang gepassioneerde verzamelaars van kerststallen en lid van de vereniging Vrienden van de Kerstgroep Nederland. Tijdens hun leven (Jo Smits is in februari 2024 overleden) kopen ze talloze exemplaren op rommelmarkten en via platforms zoals Marktplaats en eBay. Daarnaast ontvangen ze veel kerstgroepen uit hun brede netwerk van vrienden en kennissen. Ook tijdens vakanties brengen ze unieke kerststallen van over de hele wereld mee naar huis. Wat begint als een bescheiden verzameling, groeit in dertig jaar tijd uit tot meer dan 1.300 kerststallen.
Pers
