Kunsthal Rotterdam

Johanna Franco Zapata is een Instituto Buena Bista-alumna en werkt sinds 2014 als studentbegeleider en kunstenaar bij het IBB. Zapata is geboren in Colombia en woont sinds 1993 in Curaçao. Ze houdt zich in haar werk bezig met het koloniale verleden van Colombia en Curaçao. Wat is het Westerse perspectief op de waarde van niet-Westerse kunst? Heeft de waardetoekenning te maken met een superioriteitscomplex vanuit het Westen? Zapata onderzoekt en creëert in haar werk een nieuwe definitie van het begrip waarde. Een definitie die niet gekleurd is door een Westerse blik. Dit doet ze aan de hand van kleurrijke schilderijen en murals die onder andere te vinden zijn in de binnenstad van Willemstad op Curaçao.

Kun je in het kort vertellen waar je nu mee bezig bent?

"Ik wil het publiek confronteren met de wrede praktijk van het brandmerken. De plantagehouders op Curaçao gebruikten vroeger gloeiendhete brandijzers om zo hun initialen in de huid van een tot slaaf gemaakte vast te schroeien. Zo werd die persoon voor het leven bestempeld als eigendom.Mijn project heeft tot nu toe de vorm van een tattoo performance. Door het zetten van tatoeages wil ik de mens eigenlijk unbranden. Ik wil een teken achterlaten in de huid van de ander, waar in plaats van vernedering of dwang juist plezier en eigenwaarde de essentie zijn."

Waaruit ben je dit project gestart, het is best een zwaar onderwerp, hoe kwam je erop om hier iets mee te doen?

"We hebben een donker verleden, maar we blijven hier teveel in hangen en kijken te weinig naar hoe we verder kunnen. Men romantiseert het verleden op een hele negatieve manier, waarin de slachtofferrol heerst. Ik vind dat we dat verleden achter ons moeten laten. Ik probeer de geschiedenis op een leukere en speelse manier aan te kaarten."

Hoe ga je te werk, hoe weet je of de tattoo past bij de persoon?

"De werken die ik achterlaat op de persoon, ontstaan vanuit een gesprek met deze persoon over de geschiedenis van het brandmerken en de sporen die dit trauma heeft achtergelaten. Na dit onderwerp ga ik in op de gevolgen van dit trauma in de vorm van mentale slavernij en hierbij wordt vaak iets naars verteld waarbij ze dit ervaren. Hierna ga ik in op de lichte momenten in hun jeugd, waarbij ze wel het gevoel hadden dat ze echt vrij waren. Vanuit deze verhalen begin ik aan een abstract werk waarin ik een open plek achterlaat in de vorm van een vinkje."

Is er een reden dat je voor een vinkje kiest, heeft het een bepaalde waarde?

"Eigenlijk is het vinkje een merk van het terugnemen van de waarde die we verloren zijn. Door de slavernij zijn we onze waarde kwijtgeraakt. Maar tegenwoordig zijn we oneindig op zoek naar waarde. In spullen, status, carrière. We zijn ernaar op zoek alsof het heroïne is. "

Wie tatoeëer je en waarom?

"De participanten zijn niet alleen Yu di Korsou (kind van Curaçao). Het gaat in mijn project niet om kleur, maar om het verliezen van waarde. Het gaat verder dan het slavernijverleden. Een van de vrouwen is bijvoorbeeld een ex-porno-actrice. Ik ben juist geïnteresseerd in empowerment van de mensen die in de marges en buiten de regels en leven. Daarom werk ik ook graag met de mensen van Antes (verslavingszorg)."

Wat maakt dit project echt ‘jou’?

"Ik wil de mens unbranden, maar eigenlijk laat ik iets achter bij de mensen. Toch vind ik dit anders, men doet dit namelijk vrijwillig. Die dualiteit zit altijd in mijn werk. Er zit altijd een knipoog bij. Een zwaar verhaal als het brandmerken wil ik graag luchtig maken. Mijn voorwaarde om werk te maken, is altijd dat ik plezier moet hebben. Het moet iets zijn wat mij gelukkig maakt."

Is er nog iets wat je graag kwijt wilt?

"Het doel van dit project is de mens markeren. Zoals men met een vlag koloniseert, markeer ik een positieve gedachte in de huid van een ander. Voor mij is dit al een accomplishment. Het is een moment om een boodschap mee te geven: ‘Hey, jij bent het ook waard.’"